Noss chors

Quest'emissiun porta giavischs dad ina e scadin. Il nov format da «Noss Chors» preschenta chanzuns favuritas da differentas furmaziuns u singulas persunas. Per quest'emissiun han visitadras e visitaders dal Festival da la chanzun rumantscha pudì inoltrar lur giavischs. L'emna proxima suonda anc ina segunda part. Bun divertiment!

RTR adattescha ses program ed uschè survegn era l’emissiun «Noss Chors» ina nov caracter. Da nov vegn l’ura chantica emplenida cun giavischa da qua e là. A partir d’immediat porta l’emissiun giavischs musicals da chors u era da singulas persunas ord la scena. A chaschun da festas, festivals e concerts duess ina e scadin avair la pussibiltad da contribuir a l’emissiun. Audituras ed auditurs che han gust da crear in'emissiun dastgan gugent scriver a la suandanta adressa: musica@rtr.ch. La redacziun da musica s'allegra da retschaiver posta! L’emprim «Noss Chors» cun nov format: in’ura varianta cun intgins favurits da nossa redactura da musica, Braida Janett.

En noss mintgadi plitost hectic emblid’ins mintgatant ils muments da calma. Culla musica dad oz envida Noss chors da prender peda per quests muments. Da «Tibie Paiom» fin tar chanzuns rumantschas sco «Consolaziun» da Gion Balzer Casanova datti d’udir oz in pau da tut. Tut las chanzuns han in ina ni l’autra moda in aspect spiritual che duai animar da tschertgar la quietezza en noss mund che è tut auter che quiet.

Ils dis vegnan pli curts, las temperaturas sa sbassan e la cuntrada mida colur: in indizi che l’atun è arrivà. Chanzuns che raquintan istorgias da questa stagiun emplainan l’emissiun da «Noss Chors». Igl è atun: ils dis èn vegnids pli curts ed ins senta ch'igl è vegnì pli fraid. Era tar «Noss chors» è l'atun arrivà. Differentas furmaziuns chantan chanzuns che raquintan istorgias da cuntradas d’aur, da randulinas che prendan cumià, da racoltas che èn finidas ed auter pli.

E puspè èsi temp da chatscha en Grischun. «Noss chors» preschentan oz chanzuns che raquintan da predas, culms ed auter pli. Seser sin il sez aut, observar l'ur dal guaud, sa schluitar tras il chagliom e suandar als fastizs da l’animal per savair dar la fin finala il culp perfetg. Era en «Noss chors» hai blers chatschaders che dechantan la bellezza da quest temp. Oz datti d’udir chanzuns che raquintan differentas istorgias che van a prà cun il temp da chatscha.

Ils chors virils han ina gronda tradiziun en il Grischun. Perquai è quest’emissiun deditgada a differents chors dad umens. En l’emissiun dad oz resunan ils bass, baritons e tenors da divers chors grischuns. Tranter auter il «Chor viril Surses», il «Cor viril Samedan» ubain il «Chor viril Trun». Ultra da divers chors datti d'udir er ina u l'autra furmaziun pitschna.

Oz chantan «Noss chors» da cuntradas, animals, muntognas, auas ed auter pli. Animals, fluras, plantas e bellas cuntradas èn da chattar dapertut en il Grischun. Quai ha inspirà poets e poetessas, scripturs e scripturas e cumponists e cumponistas. En quest'emissiun dechantan «Noss chors» la bellezza da la natira.

Sper varsaquantas ovras da gronds cumponists or da differentas epocas porscha l'emissiun da quest'emna er ina u l’autra cumposiziun classica main enconuschenta. Sco partenza datti in uschenumnà classicher or dal mund dals chors, l’«Abendlied» da Rheinberger. Sper intginas autras ovras fitg enconuschentas sco «Locus iste» u in «Stiller Nacht» datti d’udir era intginas perlas in pau main derasadas – in’ura cun classichers ed ina u l’autra noviza.

Differentas furmaziuns da dunnas emplainan l’ura da «Noss Chors» dad oz. Furmaziuns pitschnas ma era chors pli gronds procuran per tuns e suns plain vita e variaziun. Il Terzet Soreghina dat il culp da partenza en quest’emissiun deditgada a las dunnas. Durant l’emissiun pudain nus tadlar era divers chors grischuns sco per exempel il «Chor da donnas da Vaz», il «Chor da dunnas Suraua» u era il «Damenchor Chursüd». Ultra dals chors regiunals preschentan era divers chors internaziunals lur chanzuns.

Preparar ed exercitar chanzuns, tut tenor occurrenza sa preschentar davant ina giuria e sa chapescha star da cuminanza e s’inscuntrar cun chors d’autras regiuns – festas e festivals da chant èn adina gronds muments en ils chalenders dals chors. Dapi l’onn 1969 registrain nus festas da chant e musica. Nossas registraziuns chattais era sin nossa nova plattafurma «Playfestas». Questa emissiun porscha ina tscherna da registraziuns d’occurrenzas da chant – varsaquantas dals ultims onns ma er intginas in zic pli veglias.

Differents chors grischuns preschentan oz ina schelta da chanzuns da tut gener: chanzuns enconuschentas, dentant era varsaquantas novizas. En l’archiv dad RTR sa chatta ina enorm gronda tscherna da chanzuns da chors. I sa tracta d’ina collecziun da chanzuns pli veglias fin da quellas actualas ch’èn vegnidas registradas durant ils ultims onns. En crusch ed en travers chantan oz differentas furmaziuns grischunas da tuttas sorts chanzuns. Dapli registraziuns da chors chattais era sin «Play Festas».

En l’emissiun «Noss Chors» na vegni per ina giada betg chantà per rumantsch, mabain per svedais, spagnol ed anc bler auter. In viadi linguistic procura per in’ura chantica fitg varianta cun differents chors grischuns che mussan ch’els interpreteschan gugent era chanzuns en linguas estras.

Differentas furmaziuns vocalas grischunas s’inscuntran oz cun instrumentalists. In matg da chanzuns cun accumpagnament instrumental emplaina quest’ura da «Noss chors». Cun chanzuns sco «Jubilate Deo», «La nona fila» u «Stägeli uf – stägeli ab» vegn quest’ura emplenida cun ina variaziun d’arranschaments per chor ed instruments. Sper il chant datti d’udir tuns e suns da clavazin, da chapellas popularas e d’auter pli.

«Noss chors» preschenta ina paletta da chanzuns tenor l’alfabet. Chant viv, calm e divertent procura per in’ura musicala fitg varianta. Differentas furmaziuns chantan chanzuns tenor l’alfabet. Dad «Abendlandschaft» enfin «Zu dir bin i ganga» preschenta Noss chors tar mintga bustab da l’alfabet ina chanzun. Questa ura da musica procura per ina gronda variaziun tranter quietezza e moviment.

Cun differenta musica deditgada a nossas valladas datti in’emissiun da stad plain moviment. Noss chors fa viadi da la Val Tujetsch enfin en l’Engiadina. Chors da diversas valladas grischunas chantan da muntognas, lais, flums ed autras bellezzas che nossa patria porscha. Sper diversas chanzuns che n’èn betg estras per nossas ureglias datti er ina u l’autra surpraisa main enconuschenta.

Ins di che intgins rumantschs sa laschan encrescher schizunt cura ch’els èn a chasa. Forsa perquai che lur ragischs èn uschè fermas? «Noss Chors» chantan oz da patria, derivanza ed origin. «Meis cumünet», «Es schöns Daheim» u «Miu vitg patern» èn trais chanzuns ch’èn part da l’emissiun dad oz. Quests titels tradeschan detg bain tge tematica che stat en il center da quest’ura. Gea – i sa tracta da l’amur per l’atgna patria. Insaquants cumponists e poets han sa laschà inspirar da quest sentiment. Ina tscherna da talas cumposiziuns emplainan l’ura da «Noss Chors» dad oz.

Cun differentas chanzuns da stailas, da la glina u simplamain da la quietezza da la notg datti oz in «Noss chors» per sa revegnir d’in mintgadi plitost hectic plain program. I vegn chantà rumantsch, tudestg, englais e franzos. Observar in tschiel plain stailas u tadlar la quietezza da la notg è bain insatge bel? Cun «Noss chors» datti oz in viadi tras la saira e la notg. Chanzuns calmas procuran per in’atmosfera da notg cun stailas, glina ed auter pli.

La stad è arrivada. Tge datti pli bel che da star sper in lai, in flum u dad ir a viandar en la muntogna? Ina paletta da chanzuns da stad procura per in’ura plain variaziun. «Noss Chors» dechantan la stad en tut sias fassettas. I vegn chantà dal sulegl, da las muntognas, da l’esser ad alp u era da splers e fluras. Tuns en differentas colurs procuran per in'ura chantica plain atmosfera da stad.

Vuschs giuvnas procuran per in’emissiun frestga plain vita. Gea – chantar en in chor è cool! Chant giuven ha ina colur tut atgna. Quest’emissiun avain nus colurà cun musica da questa tempra. Vuschs giuvnas dal Grischun, da la Svizra ed era d’auters pajais preschentan insaquantas chanzuns en differentas linguas e differents stils.

Differentas furmaziuns da jodel emplainan l’ura da «Noss chors». I vegn chantà d’amur, da patria e d'anc bler auter. L’emissiun porta chant da jodel plain variaziun. Chors pli gronds sco il «Frauenjodelchörli Stailalva» sco era furmaziuns pli pitschnas sco il «Jodelduett Seraina & Ladina Hug» u il «Jodelduett Pizokel» mussan ch’i vegn jodlà er en il chantun Grischun.